2021 yılı Sayıştay Denetim Raporları

Adana il sınırları içinde bulunan yeraltı ve kaynak sularından alınan kira gelirlerinden ilgili ilçe belediyelerine pay aktarılmadığı görülmüştür.

167 sayılı Yeraltı Suları Hakkında Kanun’un 4’üncü maddesinin üçüncü fıkrasında;

Kuyu açan kimse, bulunan suyun ancak kendi faydalı ihtiyaçlarına yetecek miktarını kullanmaya yetkilidir. (Ek cümleler: 3/7/2003-4916/22 md.) Bu miktarı aşan sular ile sulama, kullanma ve işlenerek veya doğal haliyle içme suyu olarak satılmak üzere çıkarılan yeraltı suları, Hazinenin özel mülkiyetinde veya Devletin hüküm ve tasarrufu altında bulunan yerlerdeki kaynak suları (mazbut vakıflara ait sular hariç), 2886 sayılı Kanun hükümlerine uyularak il özel idarelerince kiraya verilir. Tahsil edilen kira gelirinden; yer altı veya kaynak suyunun çıktığı yer, köy sınırları içinde ise o yerdeki köy tüzel kişiliğine %15, belediye sınırları içinde ise ilgili belediyeye % 25 oranında pay verilir.” hükmü yer almaktadır.

6360 sayılı On Dört İlde Büyükşehir Belediyesi ve Yirmi Yedi İlçe Kurulması ile Bazı Kanun ve Kanun Hükmünde Kararnamelerde Değişiklik Yapılmasına Dair Kanun’un 3’üncü maddesinin ikinci fıkrası gereğince mevzuatla il özel idarelerine yapılan atıfların, ilgisine göre, büyükşehir belediyelerine ve bağlı kuruluşlarına yapılmış sayılacağı hüküm altına alınmış olup yeraltı sularının kullanım hakkının kiralanması işi 167 sayılı Kanun’a göre il özel idareleri tarafından yapılmaktayken, 6360 sayılı Kanun ile birlikte su ve kanalizasyon idareleri tarafından yapılmaya başlanmıştır.

Buna göre, kuyu açan kimsenin kendi faydalı ihtiyaçlarına yetecek miktarını aşan sular ile sulama, kullanma ve işlenerek veya doğal haliyle içme suyu olarak satılmak üzere çıkarılan yeraltı suları, Hazinenin özel mülkiyetinde veya Devletin hüküm ve tasarrufu altında bulunan yerlerdeki kaynak suları (mazbut vakıflara ait sular hariç), 2886 sayılı Devlet İhale Kanunu hükümlerine uyularak il özel idarelerince; büyükşehirlerde ise su ve kanalizasyon idarelerince kiraya verilebilir. Tahsil edilen kira gelirinden, yeraltı veya kaynak suyunun çıktığı yer, köy sınırları içinde ise o yerdeki köy tüzel kişiliğine %15, belediye sınırları içinde ise ilgili belediyeye %25 oranında pay verilmesi gerekir.

Yapılan inceleme neticesinde, Adana il sınırları içerisinde bulunan ve Adana Su ve Kanalizasyon İdaresi tarafından 2015-2021 yılları arasında kiraya verilen yer altı ve kaynak sularından elde edilen toplam 7.205.111,46-TL tutarındaki kira gelirinden, yer altı suyunun çıktığı yer belediyelerine verilmesi gereken payların aktarılmadığı tespit edilmiştir.

Bu itibarla, anılan mevzuat hükümleri çerçevesinde yeraltı ve kaynak sularından elde edilen gelirlerden ilgili ilçe belediyelerine pay aktarılması gerekmektedir.