| 2021 yılı Sayıştay Denetim Raporları |
Büyükşehir Belediyesi tarafından 5216 sayılı Büyükşehir Belediyesi Kanunu’nun 26’ncı maddesi kapsamında ihalesiz olarak belediye şirketlerine devredilen yerlerin, şirketler tarafından pazarlık usulü ile üçüncü şahıslara kiraya verildiği görülmüştür. 2886 sayılı Devlet İhale Kanunu’nun “Kapsam” başlıklı 1’inci maddesinde; genel bütçeye dâhil dairelerle katma bütçeli idarelerin, özel idare ve belediyelerin kiralama işlemlerinin bu Kanun hükümlerine göre yürütüleceği ifade edilmiştir. 5216 sayılı Kanun’un “Şirket kurulması” başlıklı 26’ncı maddesinde ise; “(…) Büyükşehir belediyesi, mülkiyeti veya tasarrufundaki hafriyat sahalarını, toplu ulaşım hizmetlerini, sosyal tesisler, büfe, otopark ve çay bahçelerini işletebilir; ya da bu yerlerin belediye veya bağlı kuruluşlarının % 50’sinden fazlasına ortak olduğu şirketler ile bu şirketlerin % 50’sinden fazlasına ortak olduğu şirketlere, 8/9/1983 tarihli ve 2886 sayılı Devlet İhale Kanunu hükümlerine tabi olmaksızın belediye meclisince belirlenecek süre ve bedelle işletilmesini devredebilir. (Ek cümle: 12/11/2012-6360/10 md.) Ancak, bu yerlerin belediye şirketlerince üçüncü kişilere devri 2886 sayılı Kanun hükümlerine tabidir. (…) ” denilmektedir. Yukarıdaki Kanun hükümlerinden anlaşılacağı üzere belediye şirketleri 2886 sayılı Kanun kapsamında yer almamaktadır ve belediyeler tarafından belediye şirketlerine yapılan devirler 2886 sayılı Kanun hükümlerine tabi değildir. Ancak 5216 sayılı Kanun’un 26’ncı maddesi gereği büyükşehir belediyesi tarafından bu madde kapsamında şirketlere ihalesiz olarak devredilen yerlerin, belediye şirketlerince üçüncü kişilere devrinde 2886 sayılı Kanun hükümlerinin uygulanması gerekmektedir. 2886 sayılı Kanun ile ihtiyaçların en iyi şekilde, uygun şartlarla ve zamanında karşılanması ve ihalede açıklık ve rekabetin sağlanması esas kılınmış, Kanun kapsamındaki işlerde tekliflerin gizli olarak verilmesini sağlayan kapalı teklif usulünün temel olduğu belirtilmiş ve istisnai olarak sadece Kanun’un 51’inci maddesinde sayılan işlerin pazarlık usulüyle yaptırılabileceği hüküm altına alınmıştır. Söz konusu 51’inci maddenin (g) bendinde ise “Kullanışlarının özelliği, idarelere yararlı olması veya ivediliği nedeniyle kapalı veya açık teklif yöntemleriyle ihalesi uygun görülmeyen, devletin özel mülkiyetindeki taşınır ve taşınmaz malların kiralanması, trampası ve mülkiyetin gayri ayni hak tesisi ile Devletin hüküm ve tasarrufu altındaki yerlerin kiralanması ve mülkiyetin gayri ayni hak tesisi” nin pazarlık usulü ile ihale edilebileceği belirtilmiştir. Kanun’da geçen “Devletin özel mülkiyetindeki” ve “Devletin hüküm ve tasarrufu altındaki yerler” ifadeleri ile hazineye ait olan taşınmazlar tarif edilmekte olup, belediyelerin veya belediye şirketlerinin özel mülkiyetinde bulunan taşınmazların bu kapsamda değerlendirilmesi mümkün değildir. Kanun’un diğer maddelerinde yer alan “idare” kavramı yerine 51/g maddesinde “Devlet” kavramı kullanılmıştır. Hatta aynı maddenin (f) bendinde yine “idare” kavramına yer verilmiştir. Kanun’a tabi kurumlar için “idare” kavramı kullanılırken (g) bendinde “idarelerin özel mülkiyetinde” ibaresi yerine “Devletin özel mülkiyetinde” ve “Devletin hüküm ve tasarrufu altında bulunun” ibarelerine yer verilmiş olması (g) bendinin özel anlamları ve içeriğine işaret etmektedir. Yapılan incelemede; Büyükşehir Belediyesi tarafından 5216 sayılı Kanun’un 26’ncı maddesi kapsamında yüzde elliden fazla hissedarı olduğu şirketlerine devredilen yerlerden, 148 adet mevsimsel ürün satış tezgahları ile Seyhan İlçesi Şakirpaşa Mahallesi 949 ada 271 parselde yer alan Adana Merkez Otogar içerisinde yer alan otopark alanının, şirketler tarafından üçüncü kişilere 2886 sayılı Kanun’un 51/g maddesine istinaden pazarlık usulü ile kiraya verildiği tespit edilmiştir. Bu itibarla, Belediyenin mülkiyetinde olup 5216 sayılı Kanun’un 26’ncı maddesi kapsamında belediye şirketlerine ihalesiz olarak devredilen yerlerin, şirketler tarafından ihale edilmeden üçüncü şahıslara kiraya verilmesi 5216 sayılı Büyükşehir Belediyesi Kanunu ve 2886 sayılı Devlet İhale Kanunu hükümlerine aykırılık teşkil etmektedir. |
