İşverenlerin Hakedişinden Kesilen Asgari Ücret Destek Primlerinin Hazine Hesaplarına Aktarılmaması ve İşsizlik Sigortası Fonuna Gerekli Başvuruların Yapılmaması (Sayıştay)

2017-2018 döneminde Hazine veya İşsizlik Sigortası Fonu tarafından karşılanan ve işverenlerin hakedişlerinden kesilen asgari ücret destek primlerinin, hazine hesaplarına aktarılmayarak emanet hesaplarında bekletildiği ayrıca 2019, 2020 ve 2021 yıllarında kesilen asgari ücret destek primlerinin İşsizlik Sigortası Fonuna aktarılıp aktarılmayacağına ilişkin gerekli başvuruların yapılmadığı görülmüştür.

A- İşverenlerin Hakedişinden Kesilen Asgari Ücret Destek Primlerinin Hazine Hesaplarına Aktarılmaması

6661 sayılı Bazı Kanunlarda Değişiklik Yapılmasına Dair Kanun’un 17’nci maddesi ile 5510 sayılı Kanun’a eklenen geçici 68’nci maddesi ile belli şartlar dahilinde, Kanun’un 4’ncü maddesinin birinci fıkrasının a bendinde kapsamında haklarında uzun vadeli sigorta kolları hükümleri uygulanan sigortalıları çalıştıran işverenler için 2016 Ocak-Aralık döneminde toplam prim ödeme gün sayısının, günlük 3,33 TL ile çarpımı sonucu bulunacak tutarın bu işverenlerin Kuruma ödeyecekleri sigorta primlerinden mahsup edileceğine ve bu tutarın hazine tarafından karşılanacağına ilişkin düzenleme yapılmıştır. Aynı maddenin 8.’nci fıkrasında; 4734 sayılı Kanun’un 2’nci maddesinin birinci fıkrasının (a), (b), (c) ve (d) bentlerinde sayılan idareler tarafından ilgili mevzuatı uyarınca yapılan ve sözleşmesinde fiyat farkı ödeneceği öngörülen hizmet alımlarında, ihale dokümanında personel sayısının belirlendiği ve haftalık çalışma saatinin tamamının idarede kullanılmasının öngörüldüğü işçilikler için birinci fıkra uyarınca Hazine tarafından karşılanacak tutarların bu idarelerce işverenlerin hak edişinden kesileceği ifade edilmiştir.

Konuya ilişkin 10.02.2016 tarih ve 2016/4 sayılı Asgari Ücret Desteğine İlişkin Sosyal Güvenlik Kurumu (SGK) Genelgesinde ise, bu kapsamdaki İdareler tarafından hakedişten kesilen veya emanete alınan tutarların destek tutarının kesinleşmesinden sonra genel bütçeye gelir kaydedilmek üzere illerde muhasebe müdürlüklerinin, ilçelerde ise mal müdürlüklerinin banka hesabına aktarılacağı belirtilmiştir.

2017 ve 2018 yıllarında 5510 sayılı Kanun’un geçici 71’nci ve geçici 75’nci madde hükümleri gereği, belirli şartlarla asgari ücret destek primi uygulamasına devam edilmiştir. 2017 yılına ilişkin asgari ücret destek primi Hazine tarafından karşılanmış; 2018 yılından itibaren ise, İşsizlik Sigortası Fonu tarafından karşılanmaya başlanmıştır.

SGK tarafından 5510 sayılı Kanun’un geçici 71’inci madde hükümlerine istinaden çıkarılan 27.02.2017 tarih ve 2017/9 sayılı Genelgede, 2016/4 sayılı Genelgenin bu Genelgeye aykırı olmayan hükümlerinin uygulanacağı belirtilmiş, hakedişten kesilen destek primlerine ilişkin özel düzenleme yapılmamıştır. Aynı Kanun’un geçici 75’nci madde hükümlerine istinaden çıkarılan 20.06.2018 tarih ve 2018/20 sayılı Genelge de ise, daha önceki genelgelerde asgari ücret desteğine ilişkin olarak hakedişlerden kesilen veya emanate alınan tutarların genel bütçeye gelir kaydedilmek üzere illerde muhasebe, ilçelerde ise mal müdürlüğüne aktarılması gerektiğine ilişkin düzenlemeye atıf yapılmıştır.

Muratpaşa Belediyesi tarafından 2017 ve 2018 yıllarında toplam 6.062.576,04 TL asgari ücret destek primi kesintisi yapılarak 333 Emanetler Hesabında bekletilmiştir.

Oysa, yukarıda açıklanan mevzuat hükümlerine göre; İdare tarafından işverenlerin hakedişlerden kesilen ve hazine veya İşsizlik Sigortası Fonu tarafından karşılanan 2017 ve 2018 yıllarına ilişkin 6.062.576,04 TL tutarındaki asgari ücret destek priminin genel bütçeye gelir kaydedilmek üzere muhasebe/mal müdürlüğüne aktarılması gerekmektedir.

B-2019, 2020 ve 2021 Yıllarında Kesilen Asgari Ücret Destek Primlerinin İşsizlik Sigortası Fonuna Aktarılıp Aktarılmayacağına İlişkin Gerekli Başvuruların Yapılmaması

Belediye tarafından 2019, 2020 ve 2021 yıllarında kesilen asgari ücret destek primlerinin İşsizlik Sigortası Fonuna aktarılıp aktarılmayacağına yönelik tereddüt oluştuğu ve konuyla ilgili bilgi almak üzere Türkiye İş Kurumuna (İŞKUR) başvuru yapılmadığı görülmüştür.

2019, 2020 ve 2021 yılları için sırasıyla 5510 sayılı Kanun’un geçici 78’inci, geçici 80’nci ve geçici 85’inci maddeleri ile belli şartlarda asgari ücret destek primi uygulamasına devam edilmiş ve bu dönemlere ilişkin asgari ücret destek primleri İşsizlik Sigortası Fonu tarafından karşılanmıştır.

SGK tarafından çıkarılan 22.03.2019 tarih ve 2019/8 sayılı, 21.04.2020 tarih ve 2020/10 16.08.2021 tarih ve 2021/28 sayılı Genelgelerde; 2019, 2020 ve 2021 yıllarda uygulanacak ve İşsizlik Sigortası Fonu tarafından karşılanacak asgari ücret destek primine ilişkin 5510 sayılı Kanun’un geçici 78’nci, geçici 80’nci ve geçici 85’inci maddelerinde yer alan; “4734 sayılı Kanunun 2’nci maddesinin birinci fıkrasının (a), (b), (c) ve (d) bentlerinde sayılan idareler tarafından ilgili mevzuatı uyarınca yapılan ve sözleşmesinde fiyat farkı ödeneceği öngörülen hizmet alımlarında, ihale dokümanında personel sayısının belirlendiği ve haftalık çalışma saatinin tamamının idarede kullanılmasının öngörüldüğü işçilikler için birinci fıkra uyarınca İşsizlik Sigortası Fonu tarafından karşılanacak tutarlar bu idarelerce işverenlerin hak edişinden kesilir.” hükmüne atıf yapılmıştır. Anılan Genelgelerde; ihale makamlarının hakedişlerden yaptıkları kesintilerin İşsizlik Sigortası Fonuna aktarılıp aktarılmayacağı ile ilgili açık bir düzenleme yapılmayarak, bu hususa ilişkin İŞKUR’a başvuru yapılması gerektiğinin belirtilmesiyle yetinilmiştir.

Belediye tarafından 2019, 2020 ve 2021 dönemlerine ilişkin toplam 3.227.970,68 TL tutarında asgari ücret destek primi kesintisi yapılmış olup, 333 Emanetler Hesabında izlenmeye devam edilmiştir.

Belediyenin 2019, 2020 ve 2021 yıllarında kesilen asgari ücret destek primlerinin İşsizlik Sigortası Fonuna aktarılıp aktarılmayacağına ilişkin gerekli başvuruları yapması gerekmektedir.