| 2021 yılı Sayıştay Denetim Raporları |
|
Gerçek ve tüzel kişilerce ana hatlardan içme suyu ve kanal bağlantılarının yapımında, ASKİ tarafından veya akredite edilmiş olan firmalar tarafından malzemelerin temin edilmemesi ve işçiliklerin yapılmaması nedeniyle uzun vadede kamu kaynaklarının kaybına neden olunmaktadır. 2560 sayılı İSKİ Kanunu’nun 17’nci maddesininde kanalizasyon şebekesi bulunan cadde ve sokaklardaki her taşınmazın kanalizasyona bağlanmasının zorunlu olduğu, bu bağlantıların, bedeli taşınmazın sahibinden alınmak suretiyle İSKİ tarafından yapılacağı veya projesine uygun olarak yaptırılacağı, ek 5’inci maddesinde bu Kanun’un diğer büyükşehir belediyelerinde de uygulanacağı belirtilmiştir. Büyükşehir Belediyeleri Koordinasyon Merkezleri Yönetmeliği’nin “Görev ve Yetkiler” başlıklı 8’inci maddesinde AYKOME’nin, büyükşehir dâhilindeki alt yapı hizmetlerini etkili ve koordinasyon içinde yürütmek amacıyla; Alt yapı ile ilgili kazı yapacak gerçek ve tüzel kişilere izin ve kazı ruhsatı vereceği ve buna ilişkin bedeli belirleyeceği, AYKOME’ye katılan tüm kuruluşların kent içinde kullanacakları malzemelerle ilgili standartları belirlerleyeceği ifade edilmiştir. Yukarıdaki mevzuatta belirtildiği üzere büyükşehir dahilinde su ve kanalizasyon bağlantılarının yapımında hem ASKİ”ye hem de AYKOME’ye önemli görevler düşmektedir. Uygulamada vatandaşlar bina, bahçe, işyeri veya inşaatlarına içme suyu, pissu ve yağmur suyu bağlantı hattı çekebilmek için ASKİ Genel Müdürlüğüne başvurmaktadır. İlgili daire başkanlığınca keşif yapılıp vatandaşların bağlantı yapacağı noktalar belirlenmekte, tespit krokileri çizilip metrajlar ölçüldükten sonra koordinasyon için Alt Yapı Koordinasyon Merkezine (AYKOME), kazı ruhsatı düzenlenmesi için evraklar Ankara Büyükşehir Belediye Başkanılığına veya ilgili ilçe belediyesine gönderilmektedir. Denetim ekiplerince keşfe gidilmekte ve çizilmiş kroki doğrultusunda zemin ve metraj bilgileri belirlenip tahakkuk çıkarılmakta ve vatandaş tahakkuk bedelini ödedikten sonra kazı ruhsatı tanzim edilmektedir. Kazı ruhsatı ASKİ’ ye gönderildikten sonra bağlantı işlemleri gerçekleştirilmektedir. Mevcut durumda içme suyu bağlantısı işinde; İdarenin düzenlediği ruhsat doğrultusunda kazı ve malzeme temini abone tarafından, işçilik ise ASKİ tarafından yapılmaktadır. Bağlantıdan sonraki işlemlerde sorumluluk kuruma geçtiğinden meydana gelen arızalar ASKİ tarafından giderilmektedir. Kanal bağlantısı işinde ise; İdarenin düzenlediği ruhsat doğrultusunda kazı, malzeme temini ve işçilik olmak üzere tüm hususlar abone sahibi tarafından yapılmakta, ASKİ denetleyici rol almaktadır. Kanal bağlantısından sonraki işlemlerde sorumluluk abone sahibinde olduğundan meydana gelebilecek arızalardan abone sahibi sorumludur. Arızaların giderilmesi için idareye müracaat edilmekte idare de bedeli mukabilinde arızayı gidermektedir. ASKİ tarafından içme suyu ve kanal ana şebekelerinin fen ve sanat kurallarına uygun olarak yapılması sonucunda yapılan imalat ve malzemenin ömrü yaklaşık 40-50 yıl öngörülmesine rağmen, içme suyu ve kanal bağlantılarının abone sahipleri tarafından ehliyetsiz ekiplerin çalıştırılması ve kalite standardı düşük malzeme kullanılması sonucunda fen ve sanat kaidelerine uygun olmayan imalatların yapılmasına, dolayısıyla ana şebeke ve abone bağlantılarının ekonomik ömrünün erken tamamlanmasına sebep olunmaktadır. İçme suyu ve kanal için ana şebeke hatları bölgesel olarak ASKİ tarafından önceden yapılmakta, abone sahipleri tarafından da müracaat edildiğinde bağlantı hatları sonradan yapılmaktadır. Bağlantı hatlarının bir program dahilinde idare tarafından önceden yapılmayıp, müracaat üzerine farklı zamanlarda ayrı ayrı yapılması nedeniyle; yapım maliyetlerinin artmasına, zemin tahribatlarının oluşmasına, özellikle asfalt konusunda sürekli yama yapılmasına sebep olunduğundan kamu kaynağı israfına ve kişilerin memnuniyetsizliğine neden olunmaktadır. 2021 yılı itibarıyla giderilen içme suyu arızası 94.770 adet, giderilen kanal arızası 91.115 adet ve kanal sondaj arıza ruhsatı 532 adettir. Ayrıca içme suyu ve kanal bağlantılarının fen ve sanat kurallarına uygun olarak yapılmadığından çok sayıda bağlantı tıkanıklığı tazyikli su ile giderilmiştir. İçme suyu ve kanal bağlantılarının idare tarafından programlanarak yapılması durumunda; standartlara uygun malzemelerin uzman ekipler tarafından teknik şartname, fen ve sanat kaidelerine uygun olarak yapılacağından ana ve bağlantı hatları işletme ömrünün daha uzun olacağı, malzeme ve işçilik masrafları ciddi oranda azalacağından birim maliyetlerin azalacağı dolayısıyla kamu kaynaklarının ekonomik kullanılacağı düşünülmektedir. Ayrıca bu durumda prosedürlerin ortadan kalkması, kazıların, arızaların vb. olumsuzlukların azalması sonucunda abone sahipleri, çevre sakinleri, araç sahipleri gibi kişilerin memnuniyeti gerçekleşecektir. İçme suyu ve kanalizasyon bağlantı aşamalarında, vatandaşlar kuruma ve ilgili belediyeye defalarca gitmek zorunda kalmaktadır. Bağlantı müracatının ayrı ayrı yapılması durumunda söz konusu süreç artacaktır. Belediye ve Alt Yapı Koordinasyon Merkezine ait bazı işlemlerin ASKİ tarafından yürütülmesi halinde hizmet süresi kısalacak ve zaman kaybı da önlenecektir. Ayrıca eksik ya da fazla metrajlar kuruma bildirilmesi durumunda devam eden süreçler dahilinde ek ruhsat ya da iade süreçleri ASKİ tarafından değerlendirilebilir. Yapısal sorunların giderilmesi için yukarıda ayrıntısı belirtilen sorunları giderecek şekilde ve yine yukarıda ana hatları verilen mevzuat hükümleri esas alınarak yönetmelik yönerge gibi iç mevzuatta değişiklik yapılması ve iş akış süreçlerinin buna göre belirlenmesi gerekmektedir. İdarece verilen cevapta içme suyu şebeke bağlantılarının idarece yapılmasına yönelik imkanlar ölçeğinde çalışmalar başlatıldığı, kanal ve içme suyu bağlantı çalışmaları için gerekli personel ve makine ekipman sayılarının arttırılması durumunda söz konusu bağlantıların idarece gerçekleştirilebileceği, içme suyu ve kanal bağlantılarının teknik şartlara ve mevzuata uygun şekilde yapılması hususunda İdarece azami özen ve dikkat gösterildiği ve çalışmaların başlatıldığı belirtilmiştir. |
