| 2021 yılı Sayıştay Denetim Raporları |
|
Gıda ile ilgili olanlar dâhil birinci sınıf gayrisıhhî müesseselerini ruhsatlandırmak ve bu müesseseleri denetlemek görev, yetki ve sorumluluğu 5216 sayılı Büyükşehir Belediyesi Kanunu ile büyükşehir belediyelerine verildiği halde birinci sınıf gayrisıhhî müessese niteliğine sahip zeytinyağı imalathanelerinin denetim ve ruhsatlandırma çalışmalarının yapılmadığı görülmüştür. 5216 sayılı Kanun’un “Büyükşehir belediyesinin görev, yetki ve sorumlulukları” başlıklı 7’nci maddesinin; (i) fıkrasında; “Sürdürülebilir kalkınma ilkesine uygun olarak çevrenin, tarım alanlarının ve su havzalarının korunmasını sağlamak (…)”, (j) fıkrasında; “Gıda ile ilgili olanlar dâhil birinci sınıf gayrisıhhî müesseseleri ruhsatlandırmak ve denetlemek, yiyecek ve içecek maddelerinin tahlillerini yapmak üzere laboratuvarlar kurmak ve işletmek.” denilmektedir. 31.12.2004 tarih ve 25687 sayılı Resmi Gazete’de yayımlanan Su Kirliliği Kontrol Yönetmeliği’nin Sekizinci Bölüm 51’inci maddesinde; “(,..)Büyükşehirlere içme ve kullanma suyu temin edilen kıta içi yüzeysel su kaynakları havzalarındaki denetim faaliyetlerinden 2560 sayılı Kanun çerçevesinde Büyükşehir Belediyeleri sorumludur.” denilmektedir. 9207 sayılı İşyeri Açma ve Çalışma Ruhsatlarına İlişkin Yönetmelik’in “Gayrısıhhî Müesseseler” başlıklı 3’üncü Bölümünün “İnceleme kurulları” başlıklı 15’inci maddesinin ikinci fıkrasında: “Büyükşehir belediyelerinde birinci sınıf gayrisıhhî müesseseleri inceleme kurulu, beş kişiden az olmamak üzere büyükşehir belediye başkanı veya görevlendireceği yetkilinin başkanlığında çevre, sağlık, hukuk, imar ve küşat birimleri görevlileri, sanayi ve ticaret il müdürlüğü temsilcisi, ilgili meslek odalarının temsilcileri ile tesisin özelliğine göre belediye başkanı tarafından belirlenecek diğer kuruluş temsilcilerinden oluşur.” denilmektedir. Anılan Yönetmelik’in 2 no’lu ekinde bulunan “Gayrisıhhî Müesseseler Listesi”nin Birinci Sınıf GayriSıhhi Müesseselerin 6.2 sıra bendinde; “Bitkisel ham yağ veya rafine yağ elde edilen fabrikalar,” İkinci Sınıf Gayrisıhhi Müesseseler Bölümünün 6.7 sıra bendinde; “Mekanik olarak ve sızdırma yolu ile yağ imal yerleri hariç atölye mahiyetindeki yağ imal yerleri ile 25 ton/yıl kapasiteden büyük bitkisel ve hayvansal yağ depolama ve dolum yerleri,” Üçüncü Sınıf Gayrisıhhi Müesseseler Bölümünün 6.20 sıra bendinde; “Mekanik olarak ve sızdırma yolu ile yağ imal yerleri ile 25 ton/yıl kapasiteden az bitkisel ve hayvansal yağ depolama ve dolum yerleri,” denilmek sureti ile birinci, ikinci ve üçüncü sınıf gayrisıhhî müesseselerin tarifi yapılmaktadır. Yukarıda yer alan mevzuat hükümleri birlikte değerlendiğinde, gıda ile ilgili olanlar dâhil birinci sınıf gayrisıhhî müesseselerini ruhsatlandırmak ve bu müesseseleri denetlemek üzere oluşturulan inceleme kurulunda bulunan üyelerin nitelikleri de göz önünde bulundurulduğunda Birinci Sınıf Gayrisıhhi Müesseselerin çalışma ruhsatlarını vermek Büyükşehir Belediyesinin görevleri arasına girmektedir. Yapılan incelemede, Balıkesir ilinde 82 adet 2’nci ve 3’üncü Sınıf Gayrisıhhî Müessese Ruhsatı olan zeytinyağı imalathanesi bulunduğu, ancak Büyükşehir Belediyesi tarafından anılan mevzuat hükümleri gereği ruhsatlandırma işlemlerinin ve 2872 sayılı Çevre Kanunu kapsamında denetimlerinin yapılmadığı tespit edilmiştir. Sonuç olarak, Büyükşehir Belediyesinin denetim ve ruhsat verme yetkisi içerisinde kalan söz konusu imalathanelerin birinci sınıf gayrisıhhî müessese ruhsatlarına ilişkin olarak tespit, denetim ve ruhsat verme çalışmalarının yapılması gerekmektedir. |
