| 2021 yılı Sayıştay Denetim Raporları |
|
Araç Kiralama Hizmet Alımı İşine ait yaklaşık maliyetin tespit edilmesine ilişkin yapılan fiyat araştırmasında, söz konusu ihalede fiyat farkı verileceğinin fiyat araştırması yapılan kişi ve kuruluşlara bildirilmediği görülmüştür. 4734 sayılı Kamu İhale Kanunu’nun 9’uncu maddesinde yaklaşık maliyetin belirlenmesine ilişkin düzenlemeler yapılmış; mal ve hizmet alımları ile yapım işlerinin ihalesinin yapılmadan önce idarece, her türlü fiyat araştırması yapılarak katma değer vergisi hariç olmak üzere yaklaşık maliyetin belirleneceği ve dayanakları ile bir hesap cetvelinde gösterileceği hüküm altına alınmıştır. Hizmet alımı işi ihalelerinde yaklaşık maliyetin belirlenmesine ilişkin ayrıntılı düzenlemelere ise Kamu İhale Kurumu tarafından 04.03.2009 tarih ve 27159 Mükerrer sayılı Resmî Gazete’de yayımlanan Hizmet Alımı İhaleleri Uygulama Yönetmeliği’nde yer verilmiştir. Yaklaşık maliyetin hesabına esas fiyat ve rayiçlerin tespitinin nasıl yapılacağı ve hangi fiyatların esas alınacağı Yönetmelik’in 8’inci maddesinde düzenlenmiş olup maddenin dördüncü fıkrasında, fiyat araştırması için yapılan çalışmalarda fiyat sorulacak kişi ve kuruluşlara yazılan yazıda fiyatı tespit edilecek iş grubu veya iş kaleminin ayrıntılı özelliklerine yer verileceği ifade edilmiştir. Kamu İhale Kanunu’nda yapılan düzenlemelerle, ihale sürecinin başından sonuna kadar idare tarafından yapılacak birçok işlem yaklaşık maliyetin tutarına bağlanmıştır. Anılan Kanun incelendiğinde, ihale yetkilisinin ihtiyacın ihale edilmesi kararı, ihale usulünün tespit edilmesi, ihalenin ilan süreleri, ödeneklerin kontrol edilmesi, istekliler tarafından verilen tekliflerden aşırı düşük fiyatlı olanların tespit edilmesi işlemlerinde yaklaşık maliyetin belirleyici bir unsur olduğu görülmektedir. İhale aşamasında isteklilerce verilen tekliflerin diğer tekliflere veya idarenin tespit ettiği yaklaşık maliyete göre teklif fiyatı aşırı düşük olanların tespit edilmesi Kamu İhale Genel Tebliği’nde yer alan düzenlemeler uyarınca matematiksel bir formül kullanılarak yapılmaktadır. Bu formülde yaklaşık maliyet, isteklilerce verilen teklifler ve belirlenmiş bir katsayı bulunmaktadır. Formülün yapısı gereği yaklaşık maliyetin tutarı ile sınır değer arasında doğru bir orantı bulunmakta, yaklaşık maliyet arttıkça sınır değerde artmaktadır. Sözleşmeye bağlanan bir işte fiyat farkı verilip verilmemesi hem isteklilerin fiyatını etkilemekte hem de tespit edilen yaklaşık maliyetin değişmesine sebep olmaktadır. Fiyat araştırması yapılırken bu durumun belirtilmemesi gerçekçi olmayan yüksek bir yaklaşık maliyet belirlenerek bu yaklaşık maliyet üzerinden gerekli değerlendirmelerin yapılmasına ve aşırı düşük teklif sorgulaması yapılan sınır değerinde artmasına sebep olmaktadır. Yapılan inceleme neticesinde, sözleşme süresi iki yıl olan Araç Kiralama Hizmet Alımı İşinde yaklaşık maliyetin tespitine ilişkin piyasa fiyat araştırması yapılırken fiyat farkı verileceği hususunun belirtilmediği; bu nedenle yaklaşık maliyetin olması gerekenden daha yüksek belirlendiği tespit edilmiştir. Bu itibarla yapılacak ihalelerde, yaklaşık maliyet tespitleri yukarıda belirtilen hususlar göz önüne alınarak gerçekleştirilmeli, gerçekçi olmayan yaklaşık maliyetler üzerinden ihale süreçlerinin yürütülmesine sebebiyet verilmemelidir. |
