2021 yılı Sayıştay Denetim Raporları

ASKİ Genel Müdürlüğünün altyapı yatırımlarının Master Plan esas alınarak oluşturulan bir plan program dahilinde önceliklendirilmesi ve yürütülmesini teminen yönetmelik çalışması yapması gerektiği görülmüştür.

Ankara ili alt yapı yatırımları için belirli periyotlarla master plan çalışmaları yapılarak yatırımlara yön verecek planlama çalışmaları yapılmıştır. Bahse konu tüm bu master plan çalışmalarında Ankara ili hedef yıllarına ait nüfus projeksiyonları yapılarak alt yapı için çeşitli yatırım önerilerinde bulunulmuş olup takip eden yıllar içerisinde planlanan yatırımlardan bazıları tamamlanabilmiş, bazılarının ise belirlenen takvim içerisinde gerçekleştirilemediği görülmüştür.

Hali hazırda 2020 yılı Nisan ayında 2054 hedef yılı için Ankara ili İçmesuyu, Atıksu ve Yağmursuyu Yönetimi Master Plan çalışmalarına sözleşme imzalanarak başlanılmış olup çalışma kapsamında, su talebi ve su kaynakları yönetimi, su, atıksu ve yağmur suyu altyapısı, içme suyu ve atıksu arıtma, kurumsal yapı, finansal analiz ve yatırım programları ana başlıkları altında planlama çalışmaları yürütülmekte olduğu görülmüş olup çalışmalar sonucunda 2023 yılı ile 2054 yılları arasında kısa, orta ve uzun vadeli yatırım programları ortaya konulmuş olacaktır. Bu kapsamda Master Plan, finansal analiz ve yatırım programları başlığı altında çeşitli konularda yatırım programları önerilerinde bulunacaktır.

2560 sayılı İSKİ Kanunu’nun 11’inci maddesiyle ASKİ’nin bu Kanun hükümlerince ve amacı doğrultusunda çalışmasını ve yönetilmesini sağlama ve beş yıllık plan ve yıllık yatırım programlarını yönetim kuruluna sunma görevi genel müdüre, 9’uncu maddesiyle beş yıllık ve yıllık yatırım plan ve programlarını inceleyip genel kurula sunma görevi yönetim kuruluna, bu plan ve programları inceleyerek karara bağlama görevi ise 6’ncı maddesiyle ASKİ genel kuruluna verilmiştir. Bu hükümler gereği yatırım plan ve programları master plan esas alınarak belli bir usul ile hazırlanıp karara bağlanmalıdır.

Her ne kadar İdarece yıllık bütçe hazırlanırken bütçenin G cetvelinde planlanan yatırımlar belirtilse de, yapılan incelemede geçmişten beri, master plan esas alınarak Kanun’un belirttiği gibi beş yıllık planın ASKİ Genel Kurulunca incelenip karara bağlanmadığı, bu sebeple de yatırımların genel kurulun da içinde olduğu bir plan program dahilinde yapılmadığı, ASKİ genel kurul üyesi olan her bir meclis üyesince veya muhtarlarca yıl içerisinde kendi bölgesi için idareden yatırım talep edildiği görülmüştür. Yıl içerisinde genel kurul üyelerinin veya muhtarların taleplerinin önceliklendirilmesi durumu ortaya çıkabileceğinden, yatırımlar plan program dahilinde yürütülememektedir. Bu durumun sonucu olarak örneğin, ‘Akyurt-Kalecik-Çubuk ve Pursaklar İlçelerindeki Kırsal Mahallelerde Atıksu ve Yağmursuyu Hatları Yapım İşi’ kapsamında Kalecik ilçesi Yılanlı ve Kızılkaya mahallelerinin atıksu hatları imalatı yapılmıştır. Bu imalatların proje yılı 2007 olup, projeler revize edilerek aradan geçen 14 yıl sonrasında 2021 yılında tamamlanabilmiştir. Ayrıca G cetveliyle planlananın dışındaki taleplerin de yerine getirilmesi sebebiyle alınan mal ve malzemenin planlanan yatırımlara yeterli gelmemesine, bu durum da şartlar oluşmadan pazarlık usulüyle ihale yapılmasına sebebiyet vermektedir.

Sonuç olarak, ASKİ Genel Müdürlüğünün yürütmüş olduğu hizmetlerin teknik gerekçeler ve ihtiyaçlar doğrultusunda ekonomik, etkinlik ve verimlilik ilkeleri çerçevesinde yürütülebilmesi için altyapı yatırımlarının planlanması ve gerçekleştirilmesine yönelik üst ölçekte 2023-2054 yıllarını kapsayan Master Plan esas alınarak beş yıllık yatırım planlarının, beş yıllık yatırım planına uygun olarak da yıllık yatırım programının hazırlanmasına yönelik idareyi ve genel kurulu bağlayan bir “alt yapı yatırım yönetmeliği” çalışmasının yapılması ve yatırımların bu yönetmelik esasları çerçevesinde gerçekleştirilmesinin sağlanması önem arz etmektedir.